Një qëndrim i tillë, megjithatë, nuk ka mirëkuptimin e ambasadorit Delavy.
“Mënyra më e mirë që komuniteti serb i Kosovës të përmirësojë pozitën e tij është të zgjedhë përfaqësuesit e tij – të cilët janë përfaqësues të vërtetë të votuesve. Dhe që përfaqësuesit e tyre të zgjedhur të punojnë me deputetë të tjerë në projekte për të përmirësuar jetën e komunitetit të tyre dhe vendin në tërësi”, tha ish-përfaqësuesi diplomatik amerikan në Kosovë.
Ambasada Amerikane në Kosovë shprehu keqardhjen që të gjitha partitë nuk e kanë shfrytëzuar të drejtën e tyre për të marrë pjesë në zgjedhjet e jashtëzakonshme lokale në veri të Kosovës, të cilat u mbajtën, siç theksoi ambasada, në përputhje me Kushtetutën dhe ligjet.
Ajo po ashtu theksoi se do të vazhdojë bashkëpunimin me të gjitha palët relevante për hapat e ardhshëm – duke theksuar rëndësinë e zbatimit të plotë të Marrëveshjes së Ohrit ndërmjet Kosovës dhe Serbisë për normalizimin e marrëdhënieve.
Një qëndrim të ngjashëm është shprehur edhe nga Bashkimi Evropian. Përfaqësuesi i saj për media, Peter Stano, tha se për shkak të reagimit shumë të dobët të serbëve të Kosovës, procesi nuk mund të konsiderohet normal. Ai po ashtu tha se qëllimi i pjesëmarrjes në procesin zgjedhor është që të mundësohet që të dëgjohet zëri i komuniteteve që liderët e zgjedhur përfaqësojnë.
I gjithë procesi zgjedhor në veri të Kosovës u karakterizua nga retorika e ashpër e Beogradit zyrtar dhe presidentit serb, Aleksandar Vuçiq. Në disa nga daljet e tij në media, ai i etiketoi vendet e Quint-it (Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Britaninë e Madhe, Gjermaninë, Francën, Italinë) si gënjeshtarë, të cilët, siç pretendonte ai, duhet të kenë turp për mbajtjen e zgjedhjeve.
Një ditë pas votimit, presidenti i Serbisë me ton të ashpër tha se zgjedhjet ishin një humbje e rëndë për kryeministrin e Kosovës Aljbin Kurti dhe shtetet e Quint-it. Ai theksoi se kryengritja paqësore politike e popullit serb u shfaq në veri të Kosovës, siç e quajti ai, i cili, sipas tij, nuk do të tolerojë zgjidhje të imponuara politike.
Greg Delavy paralajmëron se një retorikë e tillë e Presidentit të Serbisë mund të forcojë tensionet në Kosovë dhe Serbi.
“Nuk sjell asnjë përfitim për qytetarët e atyre vendeve. Serbia gjatë pesë viteve të fundit ka pësuar një kthim të dukshëm në rendin demokratik sipas kritereve të organizatës Freedom House, si dhe në sferën e korrupsionit – sipas raporteve të Transparency International. Në vend që të krijojë probleme me Kosovën, Vuçiq duhet të përqendrohet në përmirësimin e demokracisë dhe sundimit të ligjit në vendin e tij në mënyrë që të përmbushë dëshirën e qytetarëve të tij për t’u integruar më shumë me pjesën tjetër të Evropës”, thotë ambasadori Delavy.
Fjala vjen, më 2 maj në Bruksel, Serbia dhe Kosova duhet të vazhdojnë negociatat për normalizimin e marrëdhënieve, të cilat i udhëheqin përmes Bashkimit Evropian. Kjo po ndodh në rrethanat e intensifikimit të aktiviteteve diplomatike të partnerëve perëndimorë, në radhë të parë të Bashkimit Evropian dhe Shteteve të Bashkuara, të cilët po përpiqen t’i japin fund sa më parë të dy palëve mosmarrëveshjes shumë dekadash.
Këto përpjekje rezultuan në arritjen e Marrëveshjes së Ohrit – me të cilën kryeministri i Kosovës Albin Kurti dhe presidenti serb Aleksandar Vuçiq ranë dakord për zbatimin e Marrëveshjes për rrugën e normalizimit të marrëdhënieve ndërmjet Serbisë dhe Kosovës.
Raundi tjetër i dialogut duhet t’i kushtohet zbatimit të marrëveshjeve të arritura deri më tani nga të dyja palët.
Mirëpo, si do të ndikojë zhvillimi i situatës pas zgjedhjeve lokale në veri të Kosovës në raundin e paralajmëruar të dialogut?
“Shpresoj që të gjithë në qeverinë e Serbisë dhe të Kosovës do të marrin frymë thellë dhe do t’ia kushtojnë punën e tyre paqes, demokracisë dhe sundimit të ligjit në Ballkan – sepse kjo është ajo që qytetarët e tyre duan vërtet,” tha Greg Delavy, një diplomat në pension që shërbeu. si ambasador në Kosovë nga mesi i vitit 2015 deri në mesin e vitit 2018.
Kosova dhe Serbia po negociojnë për normalizimin e marrëdhënieve dhe një marrëveshje gjithëpërfshirëse që do ta konfirmonte atë nën kujdesin e Bashkimit Evropian – me ndihmën e Shteteve të Bashkuara.
Bisedimet midis dy palëve, një proces shumëvjeçar me një performancë shumë të ndryshueshme, ishin veçanërisht të ngadalta gjatë vitit 2022 – një periudhë e shënuar nga sulmi dhe agresioni ushtarak i Rusisë kundër fqinjit të saj të afërt, Ukrainës.
“Është zhgënjyese që autoritetet e Serbisë ndikuan që serbët e Kosovës të bojkotojnë zgjedhjet lokale në veri të Kosovës”, tha për Zërin e Amerikës në gjuhën serbe, ish-ambasadori i SHBA-së në Kosovë, Greg Delavy.
Diplomati amerikan në pension, ka analizuar rezultatet preliminare të votimit, ku morën pjesë 3.5 për qind e votuesve të regjistruar, pra 1567 qytetarë, në katër komunat në veri të Kosovës.
